یکی از مسائلی که پس از فوت اشخاص بازماندگان را درگیر مینماید مسئله ارث میباشد اما ارث چیست ؟برای پاسخ به این سوال باید توجه داشت که به مسئله ارث در قانون مدنی کاملاً پرداخته شده است همچنین باید در نظرداشته باشیم که قوانین ارث که در قانون مدنی آمده است از فقه امامیه گرفته شده است همچنین در قرآن مجید در سوره نساء و همچنین سورههای دیگر قوانین ارث آورده شده است.
مطابق با ماده ۸۶۷ قانون مدنی ارث به موت حقیقی و یا موت فرضی مورث تحقق پیدا میکند شخص متوفی را مورث و اشخاصی که اموال به آنها میرسد وراث و اموال و حقوق و دیون شخص متوفی پس از فوت او را ارثیه میگویند.
نحوه تقسیم ارث
ابتدا از اموال به جا مانده از متوفی مطابق با ماده ۸۶۹ قانون مدنی حقوق و دیونی که بر ذمه متوفاست باید پرداخت شود سپس مطابق با ماده ۸۶۲ قانون مدنی که طبقات ارث را توضیح داده است ارث تقسیم میشود برای مثال طبقه اول شامل پدر، مادر، اولاد و اولاد اولاد میباشد،همچنین زوج و زوجه نیز در کنار طبقه اول ارث میبرند.
مطابق با قانون مدنی وارثین طبقه بعد وقتی ارث میبرند که از وارثین طبقه قبل کسی نباشد. در قانون مدنی فروض مختلفی برای تقسیم ارث وجود دارد مثلاً زوجه اگر فرزند داشته باشد یک هشتم از اموال زوج را به ارث میبرد و اگر فرزند نداشته باشد یک چهارم از اموال زوج را به ارث میبرد و یا مادر و پدر متوفی یک ششم از اموال را به ارث میبرند بنابراین باید توجه داشت که برای تقسیم ارثیه باید شرایط مختلف بررسی شود و مطابق با قانون مدنی ارث تقسیم گردد.
شرایط وموانع ارث
از شرایط وراثت زنده بودن در حین فوت مورث است بنابراین اگر شخصی از طبقه اول قبل از مورث فوت کرده باشد ارثی به او تعلق نمیگیرد همچنین مواردی وجود دارد که مانع از ارث بردن است برای مثال قتل از موانع ارث میباشد پس اگر کسی مورث خود را عمداً بکشد ارثی به او تعلق نمیگیرد یکی دیگر از موانع ارث این است که برخی از وراث کافر باشند و متوفی مسلمان باشد در این صورت نیز ارثی به آنان تعلق نمیگیرد چرا که مطابق با قانون کافر از مسلمان ارث نمیبرد.
انحصار وراثت چیست؟
برای آنکه به طور قانونی مشخص شود چه کسانی از متوفی ارث میبرند باید به شورای حل اختلاف محل زندگی متوفی مراجعه شود و تقاضای صدور انحصار وراثت گردد، شورای حل اختلاف با استعلاماتی که از مراجع ذی ربط میگیرد در برگه انحصار وراثت وراث متوفی را مشخص میکند.
آیا امکان محرومیت ازارث وجود دارد؟
همان گونه که قبلاً اشاره شد با فوت شخص و پرداخت دیون متوفی اموال وی قهرا به وراث وی منتقل میشود و هیچکس نمیتواند در زمان حیاتش شخصی را از ارث محروم کند اما باید در نظر داشت تا زمانی که فرد زنده است میتواند اموالش را از راههای قانونی (برای مثال به صورت صلح )منتقل کند همچنین اشخاص میتوانند تا یک سوم از اموالشان را برای وراث وصیت کنند اما امکان محرومیت کلی ورثه از ارث وجود ندارد در این مورد ماده ۸۳۷ قانون مدنی بیان میکند که اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند وصیت مزبور نافذ نیست.