ترک تعقیب یکی از قرارهای نهایی دادسرا است که به درخواست شاکی پرونده صادر می‌شود و به موجب آن، تعقیب متهم در مراحل تحقیقات مقدماتی متوقف می‌گردد. این قرار به ویژه در جرایم قابل گذشت مطرح می‌شود، جایی که شاکی از ادامه پیگیری پرونده صرف‌نظر می‌کند. اما سوال این است که شرایط درخواست ترک تعقیب چیست و چگونه شاکی میتواند از این ابزار قانونی استفاده کند؟ در این مقاله به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
مفهوم و کاربرد قرار ترک تعقیب
قرار ترک تعقیب یک تصمیم حقوقی است که از سوی مقامات قضائی صادر می‌شود تا روند تحقیقات و تعقیب متهم متوقف گردد. در واقع، هنگامی که شاکی از شکایت خود صرف‌نظر می‌کند، این قرار میتواند صادر شود. اما در اینجا یک تفاوت کلیدی با رضایت وجود دارد. در صورتی که شاکی از شکایت خود رضایت دهد، امکان پیگیری مجدد وجود نخواهد داشت، اما در قرار ترک تعقیب، شاکی میتواند تنها برای یک بار و ظرف یک سال از تاریخ صدور قرار، درخواست تعقیب مجدد متهم را مطرح کند.
شرایط صدور قرار ترک تعقیب
برای صدور قرار ترک تعقیب، شرایط خاصی باید وجود داشته باشد که در قانون آیین دادرسی کیفری به‌طور دقیق بیان شده است. برخی از این شرایط عبارتند از:
1 – وجود پرونده در مرحله تحقیقات مقدماتی:
تا زمانی که پرونده در مرحله تحقیقات مقدماتی است، امکان درخواست ترک تعقیب وجود دارد.
2 – عدم صدور کیفرخواست یا قرار مجرمیت:
قرار ترک تعقیب تنها در صورتی صادر می‌شود که هیچ‌کدام از این دو قرار، یعنی کیفرخواست یا قرار مجرمیت، صادر نشده باشد.
3 – جرم قابل گذشت:
تنها در جرایم قابل گذشت، امکان درخواست ترک تعقیب وجود دارد. این بدین معناست که شاکی باید از جرم ارتکابی رضایت داشته باشد و در صورت عدم رضایت، صدور این قرار امکان‌پذیر نخواهد بود.
4 – اعلام رضایت شاکی:
شاکی باید مراتب رضایت خود را به مقامات قضائی اعلام و درخواست صدور قرار ترک تعقیب را بنماید.
5 – یکبار استفاده:
قرار ترک تعقیب تنها یکبار در طول فرآیند رسیدگی به پرونده صادر می‌شود و امکان درخواست مجدد وجود ندارد.
مراحل درخواست ترک تعقیب
فرآیند درخواست ترک تعقیب مراحل مشخصی دارد که شاکی باید آن‌ها را طی کند:
1 – ثبت درخواست ترک تعقیب:
شاکی باید به دادسرا یا مقام قضائی درخواست رسمی برای صدور قرار ترک تعقیب را ارائه دهد. این درخواست باید شامل رضایت شاکی و دلایل قانونی برای صدور این قرار باشد.
2 – بررسی شرایط قانونی:
پس از دریافت درخواست، مقام قضائی شرایط قانونی برای صدور قرار ترک تعقیب را بررسی می‌کند. اگر تمامی شرایط ذکر شده در ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری برآورده شده باشد، قرار ترک تعقیب صادر خواهد شد.
3 – صدور قرار:
در صورتی که مقام قضائی شرایط لازم را احراز کند، قرار ترک تعقیب صادر و روند رسیدگی به پرونده متوقف می‌شود. اگر متهم در زندان باشد، آزادی او نیز صادر خواهد شد.
4 – محدودیت درخواست پیگیری مجدد:
شاکی تنها میتواند برای یکبار و ظرف یک سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب، درخواست پیگیری مجدد پرونده را نماید.
در نتیجه:
قرار ترک تعقیب ابزاری مهم در روند دادرسی کیفری است که به شاکی این امکان را می‌دهد تا با درخواست از دادسرا، از ادامه پیگیری پرونده صرف‌نظر کند. با این حال، شاکی تنها در صورتی میتواند از این حق استفاده کند که تمامی شرایط قانونی برای صدور این قرار برقرار باشد. برای دریافت مشاوره حقوقی دقیق‌تر در خصوص شرایط و شیوه درخواست ترک تعقیب، پیشنهاد می‌شود با وکیل یا مشاور حقوقی متخصص در این زمینه مشورت کنید.
در جرایم قابل گذشت، شاکی میتواند تا قبل از صدور کیفرخواست درخواست ترک تعقیب کند.
در اینصورت، دادستان قرار ترک تعقیب صادر می‌کند. شاکی میتواند تعقیب مجدد متهم را فقط برای یکبار تا یک سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب درخواست کند.