در مواردی که پدر و مادر طفل جدا از یکدیگر زندگی می کنند، هر کدام از والدین که حضانت طفل را بر عهده ندارد،حق ملاقات با فرزند را دارد . اگر در خصوص نحوه و زمان ملاقات توافقی بین والدین صورت نگیرد، شخصی که تقاضای ملاقات فرزند را دارد باید به دادگاه مراجعه نموده و دادگاه در این خصوص تعیین تکلیف می نماید. ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی در این خصوص مقرر می دارد: “درصورتی که علت طلاق یا به هرجهت دیگر ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند هریک از ابوین که طفل تحت حضانت او نمی باشد، حق ملاقات طفل را دارد. تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزییات مربوط به آن در صورت اختلاف بین ابوین با محکمه است.”
مدت و مکان ملاقات :
برای تعیین زمان و مکان ملاقات باید مصلحت طفل در نظر گرفته شود. معمولا مدت ملاقات با فرزند بین ۲۴ تا ۷۲ ساعت است که به سن کودک و رابطه با والدین بستگی دارد.
در خصوص مکان ملاقات نیز ماده ۶۸ آیین نامه اجرایی قانون حمایت از خانواده رییس کل دادگستری استان را موظف کرده است تا در هر حوزه قضائی محل یا محل هایی را با فضای مناسب روحیات اطفال با همکاری و استفاده از امکانات و منابع انسانی سازمان بهزیستی و ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بهداشت و درمان یا سایر مراکز ذیربط با تعداد کافی مددکار اجتماعی و در صورت نیاز مأمور انتظامی فراهم آورد.
آیا دادخواست ملاقات با فرزند فقط مختص ابوین است؟
لازم به ذکر است اجداد پدری یا مادری نیز حق ملاقات طفل را دارند و حتی اگر به تشخیص دادگاه ملاقات طفل از سوی سایر خویشاوندان مفید یا ضروری باشد نیز دادگاه می تواند سرپرست طفل را ملزم به فراهم آوردن شرایط ملاقات نماید.
در صورتی که شخص سرپرست از انجام تکالیف مقرر خودداری کند و مانع ملاقات طفل شود در نوبت اول محکوم به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صوت تکرار به حداکثر مجازات مذکور (حبس تا سه ماه، جزای نقدی تا 10 میلیون ريال و شلاق تا 10 ضربه) محکوم می گردد.
دستور موقت در خصوص ملاقات با فرزند:
طبق ماده ۷ قانون حمایت خانواده : “دادگاه می تواند پیش از اتخاذ تصمیم در مورد اصل دعوی به درخواست یکی از طرفین در اموری از قبیل حضانت، نگهداری و ملاقات طفل و نفقه زن و محجور که تعیین تکلیف آن ها فوریت دارد بدون اخذ تأمین، دستور موقت صادر نماید”.
دستور موقت در پرونده هایی تجویز می شود که فوریت دارند و نیاز است پیش از تصمیم گیری در اصل موضوع اقدام صورت گیرد. در پرونده با موضوع ملاقات فرزند خواهان می تواند تا تعیین تکلیف در خصوص اصل موضوع دعوا و قطعی شدن رأی دادگاه، تقاضا دستور موقت نماید و قاضی می تواند بدون اخذ تأمین قرار دستور موقت ملاقات فرزند را صادر نماید.
مهلت دستور موقت در قانون حمایت خانواده ۶ ماه است و اگر در مدت ۶ ماه در خصوص اصل دعوا تعیین تکلیف نشود، دستور موقت لغو گردیده و از آن رفع اثر می گردد و می توان مجدد از دادگاه درخواست دستور موقت نمود.
دادگاه صالح به رسیدگی به دادخواست ملاقات با فرزند:
دادگاه خانواده محل اقامت خواهان (پدر یا مادر یا اجداد پدری یا مادری طفل) یا خوانده دعوی (مشخصات سرپرست یا فردی که حضانت طفل را بر عهده دارد)، صالح به رسیدگی به این دعوا می باشد.
نمونه دادخواست ملاقات با فرزند:
خواهان: (پدر یا مادر یا اجداد پدری یا مادری طفل)
خوانده: (مشخصات سرپرست یا فردی که حضانت طفل را بر عهده دارد)
خواسته: صدور حکم ملاقات فرزند
دلایل: شناسنامه خواهان، طلاق نامه، شهادت شهود
ریاست محترم دادگاه خانواده
با سلام
احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب در تاریخ ……………….. به عقد خوانده محترم در آمده و در سال …………… به موجب طلاق نامه شماره …………… از ایشان جدا شده ام و حاصل این ازدواج یک دختر ۸ ساله به نام …………. می باشد که حضانت ایشان بر عهده خوانده می باشد. لیکن خوانده محترم به بهانه های مختلف مانع ملاقات من و فرزندم می شوند. علی هذا با عنایت به مطالب معروض و به استناد ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی تقاضای صدور حکم به ملاقات فرزند مورد استدعاست.