تاریخ نظریه: 1390/12/07
شماره نظریه: 7/90/4857
شماره پرونده: 90-110-1850
استعلام:
در سالهای قبل از انقلاب، سازمان اصلاحات ارضی نام شخصی را به عنوان زارع برای انتقال زمین به وی در آمار ذکر سپس به لحاظ اعتراض مالکین و خروج زمین از شمول قانون، زمین را بنام زارع ثبت نکرده اینک رسیدگی به تقاضای جدید همان زارع برای انتقال زمین در صلاحیت کدام مرجع است؟
پاسخ:
در فرض مورد استعلام قطع نظر از اینکه رسیدگی به اختلاف زارعین با مالکین موضوع اسناد نسقی طبق تبصره 3 اصلاحی ماده واحده قانون ترتیب رسیدگی و ختم پرونده‌های اصلاحات ارضی مصوب 1354/4/23 با اصلاحات بعدی در صلاحیت شورای اصلاحات ارضی موضوع ماده شش قانون مواد الحاقی به آیین‌نامه اصلاحات ارضی مصوب 1346 بوده و از صلاحیت دادگاه‌های دادگستری خارج است. در فرضی هم که سند مالکیت ناشی از اجرای قانون اصلاحات ارضی نبوده و قانون اصلاحات ارضی نسبت به آن اجرا نشده است با وصف منقضی شدن مهلت اجرای قانون اصلاحات ارضی و عدم اجرای آن نسبت به زمین مذکور دعوی خواهان بر الزام مالکین به انتقال سند بنام وی به ادعای زارع بودن به استناد قانون یاد شده غیرقابل استماع است. مگر اینکه مدعی راساً ادعای مالکیت داشته‌باشد که مانند سایر دعاوی در حدود قانون قابل استماع است.
تاریخ نظریه: 1390/12/14
شماره نظریه: 7/90/4917
شماره پرونده: 90-59-1095
استعلام:
در فرضی که پس از فوت متقاضی ثبت ملک، به تقاضای یکی از وراث، با ارائه گواهی حصر وراثت به عنوان وارث منحصر، عملیات ثبتی به پایان رسیده لکن قبل از ثبت ملک بنام وی دو فقره اعتراض خارج از موعد رسیده: یکی به ادعای وراثت با ارائه گواهی حصر وراثت اصلاحی و دیگری به ادعای خرید ملک از مورث، آیا رسیدگی به این دو اعتراض در صلاحیت هیأت نظارت موضوع دو ماده 24 و 25 قانون ثبت است یا در صلاحیت دادگاه عمومی؟
پاسخ:
در فرض سوال که یکی از ورثه متقاضی اولیه ثبت ملک با ارائه گواهی حصروراثت خود را به عنوان وارث منحصر وی معرفی و تقاضای ادامه عملیات ثبتی بنام خود نموده است و جریان ثبتی بنام وی ادامه یافته و آگهی‌های نوبتی و تحدید حدود نیز بنام وی منتشر گردیده و پس از اتمام عملیات ثبتی و انقضاء مواعد اعتراض و قبل از ثبت ملک در دفتر املاک بنام شخص یادشده دو فقره اعتراض بر عملیات ثبتی رسیده یکی از ناحیه وارث دیگر متقاضی ثبت اولیه به استناد گواهی حصر وراثت اصلاحی که حاکی از وراثت معترضین از متقاضی اولیه و عدم صحت وراثت انحصاری شخصی که عملیات ثبتی بنام او انجام و خاتمه یافته و دیگری از ناحیه شخصی دیگر که به استناد به مبایعه‌نامه عادی مدعی است، متقاضی اولیه ثبت ملک مورد تقاضای ثبت را قبلاً به او فروخته است اولاً اعتراض معترضین یادشده با هیچ یک از شقوق ماده 25 قانون ثبت اسناد و املاک کشور منطبق نبوده و از اشتباهات ثبتی داخل در صلاحیت هیأت نظارت نیز خارج است و قابل طرح در هیأت نظارت ثبت نیست. ثانیاً چون ادعای معترضی که به استناد گواهی حصر وراثت اصلاحی خود را یکی از ورثه متقاضی اولیه ثبت اعلام نموده حاکی از ادعای قانونی نبودن ثبت ملک است لذا خصوص مورد از شمول حکم مقرر در ماده 24 قانون ثبت موصوف خارج است و هیأت نظارت یا اداره ثبت باید معترض را به طرح دعوی در دادگاه صالحه محل دلالت کند ثالثاً ادعای معترضی که به استناد مبایعه‌نامه عادی پس از انقضاء مواعد اعتراض مدعی خرید ملک مورد تقاضای ثبت از متقاضی اولیه ثبت است مشمول ماده 24 قانون ثبت بوده و رسیدگی به آن هم از صلاحیت هیأت نظارت خارج است.
تاریخ نظریه: 1390/12/23
شماره نظریه: 7/90/5018
شماره پرونده: 90-127/1-1963
استعلام:
در فرضی که زوج خواهان طلاق توافقی مقیم تهران و زوجه مقیم رودبار و محل وقوع نکاح هم رودبار است کدام دادگاه صلاحیت رسیدگی دارد؟
پاسخ:
با عنایت به صراحت ماده 11 قانون آیین‌دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379/1/21 دعوی باید در دادگاهی اقامه شود که خوانده در حوزه قضایی آن، اقامتگاه دارد و لذا در مورد استعلام هم به اعتبار محل وقوع عقد و هم از حیث محل اقامت خوانده که در حوزه قضایی شهرستان رودبار اقامت دارد دادگاه رودبار صالح به رسیدگی می‌باشد.
