شاید به نظر برخی، مقصود از تعدیل مهریه، به مفهوم کاهش آن می باشد. این تصور نادرست است؛ در حقیقت، مقصود از تعدیل مهریه، کاهش یا افزایش میزان مهریه ای است که در سند نکاح قید شده و زوج به ادعای عدم توان مالی و زوجه به لحاظ تمکن جدید مالی زوج، از دادگاه درخواست کاهش یا افزایش اقساط مهریه می نمایند.
مهریه مانند سایر دیون قابل مطالبه از سوی زوج است؛ با این وصف که مهریه را می توان از دو راه مطالبه نمود: از طریق اجرای ثبت و از طریق دادگاه. معمولا رسیدگی از راه نخست(اجرای ثبت)، از سرعت بیشتری نسبت به راه دوم برخوردار است و شوق و اشتیاق زوجه در استفاده از این شیوه، بیش تر از راه حل دوم است.
در صورت عدم تمکن زوج در پرداخت مهریه، زوج، به مانند سایر دیون، می تواند در خصوص مهریه نیز دادخواست اعسار تقدیم نماید.
اعسار از پرداخت مهریه
اعسار از جمله دعاوی مورد علاقه بدهکاران مالی است که به انحاء مختلف سعی در طرح و اثبات آن می کنند.
اگر همسر، مهریه خود را مطالبه کند و مرد توان پرداخت مهریه نداشته باشد می تواند به مانند سایر دیون با طرح و تقدیم دادخواست اعسار و اثبات این موضوع در دادگاه، مهریه را بصورت اقساطی پرداخت کند.
در واقع، زوج با تقدیم دادخواست اعسار، مدعی عدم توانایی مالی در پرداخت مهریه می گردد و با اثبات این موضوع که عمدتا از طریق معرفی شاهد به عمل می آید، از فشار حاصل از مهریه که می تواند موجبات حبس او را به همراه داشته باشد، رها می گردد.
نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که دادگاه برای برای تعیین مدت زمان پرداخت دین، مقید به مهلت و مدت خاصی نبوده و بسته به شرایط، ممکن است اقساط مهریه را برای چند ماه یا چند سال یا چند ده سال تعیین کند.
غیرمالی بودن دعوی اعسار
اعسار از پرداخت دیون، از جمله دعاویی محسوب می گردد که قانونا، غیرمالی محسوب می گردد. بنابراین، اگر دادگاه بدوی، حکم به قبول یا رد اعسار صادر نماید این حکم قابل اعتراض و تجدیدنظر بوده و شخصی که رای اعسار به ضرر او است می تواند نسبت به آن حکم اعتراض نماید و ممکن است دادگاه تجدیدنظر آن را تایید یا رد نماید.
با پذیرش اعسار زوج، نامبرده می بایست بر مبنای مبلغ اعلامی در حکم اعسار، نسبت به پرداخت اقساط مهریه اقدام کند.
درخواست مجدد برای تعدیل مهریه
مردی که اعسار او پذیرفته شده و اقساط مهریه بصورت ماهانه پرداخت می کند، اگر با تغییر وضعیت اقتصادی توان پرداخت همان اقساط را نیز نداشته باشد، می تواند تقاضای تعدیل اقساط مهریه را جهت کم تر شدن مبلغ اقساط بدهد.
از طرف دیگر، همسر نیز که مهریه را بصورت اقساطی دریافت می کند، می تواند با ارائه دلائل جدید که نشان دهنده آن است که مرد در حال حاضر، توان مالی بهتری دارد(مثلا به جهت اینکه ارثی به او رسیده باشد) یا به جهت تورم بالا، تقاضای تعدیل اقساط مهریه، جهت افزایش مبلغ اقساط بدهد.
شیوه اثبات دعوای تعدیل مهریه
چه تعدیل مهریه توسط زوج بعمل آید و چه زوجه، در هر دو حالت، این دادگاه است که با توجه به اوضاع اقتصادی، وضعیت معیشت و درآمد مرد و نرخ تورم، نسبت به تعدیل اقساط مهریه، جهت کم تر یا بیشتر شدن تصمیم می گیرد.
مطالب مرتبط: قانون ازدواج
