فرزندان تا رسیدن به سن قانونی ۱۸ سال تمام شمسی تحت سرپرستی ولی خود قرار دارند. منظور از ولی پدر و یاجد پدری است. ولی قهری می تواند هر تصمیمی در خصوص موارد مالی و غیرمالی فرزند اتخاذ نماید و بر طبق قانون اصل بر این است که تصمیمات ولی قهری مطابق مصلحت فرزند است. یکی از اختیاراتی که طبق قانون به ولی قهری داده شده است تصمیم در خصوص ممنوع الخروجی فرزند است.
اجازه خروج از کشور برای فرزند
بر طبق بند ۱ ماده ۱۸ قانون گذرنامه مصوب سال ۱۳۵۱ :”اشخاصی که کمتر از ۱۸ سال تمام دارند و کسانی که تحت ولایت یا قیمومیت می باشند با اجازه کتبی ولی یا قیم آنان گذرنامه صادر می شود” برای صدور گذرنامه افراد زیر ۱۸ سال اجازه کتبی ولی یا قیم نیاز است و مادر صرف داشتن حضانت فرزند نمی تواند او را از کشور خارج نماید.
حال اگر ولی اجازه کتبی صدور گذرنامه را صادر کرد ولی شرایطی پیش آمد که تصمیم وی تغییر کرد و از اجازه منصرف شد چه باید کرد؟
معمولاً انصراف از اجازه زمانی پیش می آید که والدین متوجه می شوند که فرزندشان قصد مهاجرت از کشور را دارد و تمایل دارند که از این کار جلوگیری کنند، یا زمانی که پدر و مادر از یکدیگر جدا شده اند و بیم خروج فرزند از کشور توسط یکی از والدین وجود دارد.
برای بررسی ممنوع الخروجی فرزند ابتدا باید به این موضوع بپردازیم که کدامیک از والدین قصد دارند که فرزند مشترک را ممنوع الخروج نمایند.
ممنوع الخروجی از طرف پدر
منوع الخروجی از طرف پدر کار ساده ایست و تنها نیاز است که پدر به اداره گذرنامه مراجعه نماید و با تکمیل درخواستی فرزند خود را ممنوع الخروج نماید.
ممنوع الخروجی از طرف مادر
در برخی موارد که پدر و مادر از یکدیگر جدا شده اند و مادر بیم این را دارد که پدر فرزند را از کشور خارج نماید، می تواند با ارائه دادخواستی به دادگاه مراجعه و تقاضای ممنوع الخروجی فرزند را نماید. ممنوع الخروجی از طرف مادر فرآیند نسبتاً پیچیدهتری می باشد. یکی از دلایلی که مادر در دادگاه می تواند به آن استناد نماید حق ملاقات با فرزند است و برای بقای این حق نیاز است که فرزند در ایران ساکن باشد.
ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ در این خصوص مقرر می دارد: “صغیر و مجنون را نمی توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است، از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با درنظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذیحق این امر را اجازه دهـد. دادگاه در صورت موافقت با خارج کردن صغیر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذینفع، برای تضمین بازگرداندن صغیر و مجنون تأمین مناسبی اخذ نماید.”
طبق متن ماده فوق الاشعار، اگر دادگاه مصلحت طفل را در خروج از کشور بداند، ذینفع ( خواهان) می تواند برای تضمین بازگرداندن طفل به کشور از دادگاه بخواهد که از خوانده تأمین اخذ نماید و در نهایت اگر شخصی در موعد مقرر فرزند را به کشور بازنگرداند، تأمین اخذ شده، ضبط می گردد.
نکته: مدت زمان ممنوع الخروجی از کشور ۶ ماه است که قابل تمدید می باشد و اگر تمدید نشود بعد از گذشت ۶ ماه از آن رفع اثر می گردد.
از آنجایی که این دعوی پیچیدگی های خاص خود را دارد و دست یافتن به نتیجه مطلوب در کمترین زمان ممکن نیازمند تخصص و تجربه کافی در این زمینه می باشد، بنیاد حقوقی سخن آرا با کادری مجرب و متخصص در دعاوی خانواده، متشکل از بهترین وکلای پایه یک دادگستری و اساتید دانشگاه، آماده خدمت رسانی به شما عزیزان در زمینه مشاوره حقوقی و قبول وکالت در دعاوی می باشد.
نمونه دادخواست ممنوع الخروج کردن فرزند:
خواهان: مادر فرزند
خوانده: پدر فرزند
خواسته: تقاضا صدور حکم مبنی برجلو‌گیری و ممنوعیت خروج از کشور
دلایل: شناسنامه، طلاق نامه، دادنامه مبنی بر ملاقات فرزند
ریاست محترم دادگاه خانواده
با سلام
احتراما به استحضار عالی می رساند اینجانب
مورخ ……. به عقد خوانده محترم در آمده و در سال …… به موجب طلاق نامه شماره ……. از ایشان جدا شده ام و حاصل این ازدواج یک دختر ۸ ساله به نام ……. می باشد که حضانت ایشان بر عهده خوانده می باشد و به موجب دادنامه شماره ………… صادره از شعبه ….. دادگاه خانواده مدت ۴۸ ساعت در هفته حق ملاقات فرزند را دارم. نظر به اینکه طفل مشترک در خارج از کشور متولد شده است و تابعیت کشور …. را به واسطه تابعیت پدر خود دارد و بیم آن وجود دارد که هر لحظه از کشور خارج شوند و خروج از کشور مانع ملاقات اینجانب با فرزندم می باشد که حق طبیعی و مسلم بنده است. لذا با عنایت به مطالب معروض و استناده به ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده تقاضای صدور حکم مبنی بر جلوگیری و‌ممنوعیت خروج از کشور فرزند مشترک مورد استدعاست.
