هدف از این نوشتار اطلاع رسانی و آگاهی از حقوق هر شخص در موارد قصورپزشکی و تقصیر پزشکی است .
در چه مواردی می توان از پزشک معالج شکایت نمود و شکایت مطروحه منتهی به نتیجه به نفع بیمار آسیب دیده یا بازماندگان وی گردد ؟
برای پاسخ به پرسش بالا ، ابتدا می بایست به این سوال پاسخ دهیم که آیا قوانین و مقررات موجود ، ضمانت اجرایی برای قصور یا تقصیر پزشک پیش بینی نموده است ؟
قصور در لغت به معنای اهمال و کوتاهی کردن می باشد و در اصطلاح حقوق به این معناست که شخص سهواً وظایف خود را انجام ندهد . قصور پزشکی بدین معناست که پزشک به صورت ناخواسته و از روی بی احتیاطی و بی مبالاتی و حتی عدم مهارت کافی در روش های درمانی موجب اعمال خلاف وظایف خود گردد که در این صورت پزشک صرفاً ضامن دیه است و مجازات دیگری ندارد .
به عنوان مثال زن بارداری که در آستانه وضع حمل قرار دارد به بیمارستان مراجعه می نماید و پزشک مربوطه به علت عدم مهارت کافی ، تصور می نماید که بیمار می تواند زایمان طبیعی انجام دهد ولیکن اگر پزشک مهارت لازم را دارا بود متوجه می شد که امکان زایمان طبیعی وجود نداشته و می بایست با عمل سزارین ، وضع حمل صورت پذیرد . به همین علت بیمار با تاخیر چند ساعته به اتاق عمل وارد و نهایتاً با عمل جراحی سزارین نوزاد متولد می گردد ولیکن به علت تاخیر در عمل جراحی ، به نوزاد آسیب وارد شده و نوزاد فلج می گردد . در این مثال قصور صورت گرفته و پزشک ضامن دیه می باشد .
تقصیر پزشکی به چه معناست؟
تقصیر در لغت به معنای خطا می باشد و در اصطلاح حقوقی بدین معناست که شخص عمداً وظایف خود را به درستی انجام ندهد . بنابراین در تقصیر پزشکی ، پزشک به صورت کاملا آگاهانه مرتکب اعمال خلاف وظایف خود می گردد و به همین علت علاوه بر محکومیت به دیه ، مجازات کیفری نیز برای وی متصور است . به عنوان مثال پزشک عمومی که مجوز قانونی لازم جهت انجام عمل زیبایی بینی را ندارد ولیکن اقدام به جراحی می نماید و موجب صدمه به بیمار می گردد ، چون اقدام به جراحی ای کرده که مجوزهای لازم آن را نداشته و در حقیقت صلاحیت جراحی بینی را نداشته مرتکب تقصیر پزشکی شده و علاوه بر دیه ممکن است به مجازات های دیگری من جمله منع موقت یا حتی دائم از طبابت محکوم گردد .
بر اساس ماده 495 از قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 : « هرگاه پزشک در معالجاتی که انجام می دهد موجب تلف یا صدمه بدنی گردد ، ضامن دیه است مگر آنکه عمل او مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی باشد یا این که قبل از معالجه برائت گرفته باشد و مرتکب تقصیری هم نشود . . . » و بر اساس تبصره یک از همان ماده : «در صورت عدم قصور یا تقصیر پزشک در علم و عمل برای وی ضمان وجود ندارد هرچند برائت اخذ نکرده باشد»
اگر با قصور یا تقصیر پزشک مواجه شدید چه باید کرد و چطور می توان شکایت خود را طرح نمود ؟
پاسخ اینکه : با مراجعه به دفتر خدمات قضائی و تنظیم شکوائیه علیه پزشک یا بیمارستان و یا هر دو و ارسال آن در تهران به دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه 26 تهران ( جرائم پزشکی ) و در شهرستان ها به دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان می توان شکایت را پیگیری نمود .
دادیار یا بازپرس مربوطه با ارجاع امر به کمیسیون پزشکی ، سحت و سقم ماجرا را بررسی خواهد کرد . نظریه کمیسیون پزشکی که متشکل از سه نفر می باشد ، قابل اعتراض در هیات پنج نفره و پس از آن قابل اعتراض در هیات هفت خواهد بود .
توجه داشته باشید که تنظیم شکایت در موارد قصور و تقصیر پزشکی، تخصصی بوده و بهتراست که از وکیل مجرب دادگستری برای این امر ، استفاده کرد. بنیاد حقوقی سخن آرا در همکاری با وکلای متخصص در امور پزشکی آماده کمک به شما در حل پرونده های قصور پزشکی و معرفی وکیل قصور پزشکی می باشد.
هرچند تا یکسال پس از اطلاع از وقوع جرم موضوع قابل طرح و پیگیری در سازمان نظام پزشکی هست ولی برای دریافت خسارت و دیه و مجازات های تکمیلی حتما باید به دادسرای عمومی و انقلاب مراجعه نمود .
نتیجه : در موارد قصور پزشکی ، پزشک ضامن دیه است و در موارد تقصیر پزشکی ، علاوه بر دیه ، مجازات کیفری نیز برای پزشک در نظر گرفته شده است .
امیدواریم با مطالعه مطلب فوق ، سهم کوچکی در احقاق حق و عدالت داشته باشیم .
