نفقه فرزند

ماده 1199 قانون مدنی در خصوص نفقه فرزند بیان می دارد: «نفقه اولاد بر عهده پدر است. پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق به عهده اجداد پدری است با رعایت الاقرب فالاقرب در صورت نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آن ها نفقه بر عهده مادر است.

هرگاه مادر هم زنده و یا قادر به انفاق نباشد با رعایت الاقرب فالاقرب به عهده اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب النفقه است و اگر چند نفر از اجداد و جدات مزبور از حیث درجه اقربیت مسائی باشند نفقه را باید به حصه ی مساوی تادیه کنند.»

بر طبق این ماده نفقه فرزند بر عهده پدر است و پس از پدر جد پدری موظف به پرداخت نفقه است و در نهایت اگر جد پدری نباشد یا توان مالی پرداخت نفقه را نداشته باشد بر عهده مادر قرار می گیرد.

در ماده 53 قانون حمایت از خانواده نیز به موضوع نفقه اشاره شده است و شخص در صورت عدم پرداخت نفقه، با داشتن استطاعت مالی، به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم می گردد.

تا چه زمانی نفقه به فرزند تعلق می گیرد؟

تا سن 18 سال تفاوتی میان فرزند دختر و پسر وجود ندارد و پدر موظف به پرداخت نفقه است. معمولا در عرف پس از 18 سالگی اگر فرزند پسر باشد نفقه به وی تعلق نمی گیرد مگر اینکه در حال ادامه تحصیل باشد و کارکردن وی مانع از تحصیل او باشد یا معلول از کار افتتاده یا نیازمند باشد. ولی اگر فرزند دختر باشد معمولاً تا زمان ازدواج نفقه به او تعلق می گیرد مگر اینکه دارای شغل باشد.

میزان نفقه چقدر است؟

میزان نفقه با توجه به شرایط و هزینه های زندگی و توان مالی پدر توسط کارشناس تعیین می گردد.

تفاوت نفقه زن با نفقه فرزند چیست؟

اولین تفاوت نفقه همسر با نفقه فرزند در این است که بر طبق ماده 1203 قانون مدنی پرداخت نفقه زوجه بر نفقه فرزند مقدم است. تفاوت دوم در این است که در تعیین میران نفقه زن به وضعیت زن توجه می شد و ملاک محاسبه آن وضعیت زن است در حالی که برای تعیین نفقه فرزند علاوه بر وضعیت فرزند هزینه های مورد نیاز به وضعیت اقتصادی پدر ملاک است.

تفاوت سوم این است که بر اساس ماده 1206 قانون مدنی نفقه گذشته زن قابل مطالبه است ولی نفقه گذشته فرزند و سایر اقارب قابل مطالبه نیست.

در نهایت تفاوت چهارم این است که نفقه زن تکلیفی یک طرفه است و در هیچ حالتی زن مکلف به پرداخت نفقه به همسرش نیست ولی نفقه اقارب دو طرفه است و در صورتی که پدر نیازمند باشد و فرزند استطاعت مالی داشته باشد مکلف به پرداخت نفقه به پدر می باشد.

آیا میزان نفقه را می توان افزایش یا کاهش داد؟

هر حکمی که دادگاه در خصوص نفقه صادر نماید با تغییر شرایط اقتصادی قابل تغییر است. به این منظور باید از دادگاهی که در خصوص نفقه حکم صادر نموده است تقاضای تعدیل میزان نفقه را نمود و دادگاه در صورت لزوم پرونده را به کارشناس ارجاع می دهد تا اظهار نظر نماید.

مرجع صالح به رسیدگی

در خصوص دعوای مطالبه نفقه فرزند که به عنوان یکی از دعاوی خانواده محسوب میگردد دادگاه خانواده صالح به رسیدگی می باشد.

بر اساس ماده 6 قانون حمایت از خانواده مادر یا هر شخصی که حضانت طفل یا نگهداری شخص محجور را بر عهده دارد حق اقامه دعوی برای مطالبه نفقه طفل یا محجور را نیز دارد.

اگر فرزند به سن رشد رسیده باشد باید شخصاً اقدام به طرح دعوی نماید ولی در خصوص اطفال و اشخاص محجور مادر یا شخصی که حضانت وی را بر عهده دارد می تواند با ارائه دادخواست اقامه دعوی نماید.

همچنین بر طبق ماده 53 قانون حمایت خانواده امکان طرح دعوای کیفری ترک انفاق نیز وجود دارد که در این صورت دادگاه کیفری محل سکونت پدر صالح به رسیدگی می باشد که بدواً پرونده در دادسرای آن محل مطرح می گردد.

نمونه دادخواست مطالبه نفقه فرزند

خواهان (مشخصات فرزند یا مادر یا شخصی که حضانت را بر عهده دارد)

خوانده (پدر)

موضوع: مطالبه نفقه

ریاست محترم دادگاه خانواده

با سلام احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب …………..  به موجب عقدنامه شماره …………. مورخ …………..دفتر ثبت ازدواج شماره………… به عقد دائم خوانده محترم در آمده که حاصل این ازدواج یک فرزند …………. به نام …………. متولد سال ………… است و خوانده محترم علی رغم استطاعت مالی از تاریخ …………….. از پرداخت نفقه فرزند مشترک خودداری نموده است. لذا به استناد ماده 1199 قانون مدنی تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر پرداخت نفقه از تاریخ …………………. به انضمام خسارات دادرسی مورد استدعاست.