انحصار وراثت

پس از فوت شخص، برای تقسیم اموال متوفی فیمابین وراث و همچنین برای اینکه ماترک متوفی مورد سوء استفاده قرار نگیرد و حقی از وراث ضایع نگردد، می بایست با طی تشریفات قانونی گواهی انحصار وراثت اخذ گردد.

گواهی انحصار وراثت برگه ای است که در آن وراث و میزان سهم الارث آن ها از ماترک متوفی مشخص می گردد. لازم به ذکر است جهت مراجعه وراث به اداره یا ارگان دولتی و انجام امور مربوطه، داشتن گواهی انحصار وراثت الزامی است.

مدارک مورد نیاز جهت اخذ گواهی انحصار وراثت:

1) گواهی فوت

2) مدارک شناسایی متوفی (کارت ملی و شناسنامه)

3) استشهادیه محضری

4) عقدنامه یا رونوشت عقدنامه

5) مدارک شناسایی همه وراث

6) وصیت نامه در صورت وجود

7) گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث در صورتی که متوفی قبل از سال 95 فوت نموده باشد.

روش های دریافت گواهی فوت:

امروزه به دلیل جلوگیری از اتلاف وقت و ازدحام جمعیت در مراکز ثبت احوال سامانه های مختلفی زیر نظر سازمان ثبت احوال کشور راه اندازی گردیده که به صورت غیرحضوری، خدمات الکترونیکی مربوطه ارائه می گردد. از جمله این سامانه ها، سامانه ثبت درخواست گواهی فوت به نشانی death.sabteahval.ir می باشد که با مراجعه به این سامانه و ثبت اطلاعات و مدارک مورد نیاز از جمله جواز دفن، درخواست شما تکمیل و با پرداخت مبلغ تعرفه تعیین شده، کدرهگیری برای درخواست شما صادر می گردد.

لازم به ذکر است گواهی فوت درخواست شده، از سوی سازمان ثبت احوال به نشانی اعلامی در سامانه ثبت درخواست گواهی فوت ارسال خواهد شد، بدین منظور نسبت به تکمیل اطلاعات دقت نظر بیشتری داشته باشید.

همچنین با کدرهگیری صادر شده می توانید نسبت به پیگیری روند صدور گواهی فوت اقدام نمائید.

استشهادیه محضری انحصار وراثت:

یکی از مدارک مورد نیاز جهت ثبت دادخواست انحصار وراثت، استشهادیه محضری است که جهت اخذ آن به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه نموده و فرم مخصوصی به شما ارائه می گردد و مشخصات متوفی و تمامی ورثه می­بایست در فرم مربوطه درج گردد. همچنین در این استشهادیه 3 شاهد مراتب را با امضاء و اثر انگشت گواهی می نمایند.

گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث:

چنانچه متوفی قبل از سال 95 فوت نموده باشد و وراث تاکنون نسبت به اخذ گواهی انحصار وراثت اقدام نکرده باشند، می بایست با مراجعه به اداره دارایی نسبت به اخذ گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث اقدام نموده و آن را منضم به دادخواست به مرجع رسیدگی کننده جهت دریافت گواهی انحصار وراثت تحویل نمایند.

شایان ذکر است بعد از صدور گواهی انحصار وراثت نامحدود، هنگامی که اموال موروثی تقسیم یا انتقال می یابد، پرداخت مالیات بر ارث و تسلیم اظهارنامه مالیاتی الزامی بوده و چنانچه ظرف یکسال از تاریخ فوت متوفی، وراث نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی اقدام نمایند از بعضی معافیت های مالیاتی و امتیازات برخوردار خواهند شد که در مقاله ای جداگانه به موضوع مالیات بر ارث پرداخته خواهد شد. 

مراحل ثبت درخواست صدور گواهی انحصار وراثت:

جهت صدور گواهی انحصار وراثت می بایست یکی از وراث یا نماینده قانونی آنها (حضور همه وراث ضروری نمی باشد) با در دست داشتن کلیه مدارک مورد نیاز، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و دادخواست مبنی بر صدور گواهی انحصار وراثت را ثبت نماید، پس از آن دادخواست ارائه شده به شورای حل اختلاف مربوطه ارجاع می گردد و با بررسی اسناد و مدارک تقدیمی گواهی انحصار وراثت صادر خواهد شد. گواهی صادر شده به صورت محدود یا نامحدود می باشد که ذیلاً به تشریح آن می پردازیم.

الف) گواهی انحصار وراثت نامحدود:

چنانچه اموال متوفی بیشتر از 500 میلیون ريال باشد، پس از نشر آگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار و ضمن اعلام اسامی ورثه در آگهی درج شده طی مدت یک ماه فرصت داده می شود چنانچه شخصی ذینفع می باشد خود را به مرجع مربوطه معرفی نماید، پس از اتمام مهلت مذکور، گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می گردد. 

ب) گواهی انحصار وراثت محدود:

چنانچه اموال متوفی کمتر از 500 میلیون ريال باشد، نیاز به نشر آگهی نبوده و طی 3 تا 7 روز کاری گواهی انحصار وراثت محدود صادر می گردد.  

چه اشخاصی می توانند درخواست صدور گواهی انحصار وراثت دهند؟

کلیه وراث و اشخاصی که خود را در ماترک متوفی ذینفع می دانند (مانند طلبکاران متوفی) می توانند نسبت به صدور گواهی انحصار وراثت اقدام نمایند.

مرجع صالح به رسیدگی به درخواست صدور گواهی انحصار وراثت :

مرجع صالح به رسیدگی به درخواست صدور گواهی انحصار وراثت شورای حل اختلاف واقع در آخرین اقامتگاه متوفی می باشد.

نمونه دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت:

خواهان: (مشخصات متقاضی گواهی انحصار وراثت/ مشخصات یک نفر از وراث کافی است)

خوانده: (مشخصات سایر ورثه)

خواسته: تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت

دلایل و منضمات: 1) گواهی فوت                   2) مدارک شناسایی متوفی (کارت ملی و شناسنامه)

3) استشهادیه محضری                               4) عقدنامه یا رونوشت عقدنامه          

5) مدارک شناسایی همه وراث                      6) وصیت نامه در صورت وجود   

7) گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث در صورتی که متوفی قبل از سال 95 فوت نموده

ریاست محترم شورای حل اختلاف شهرستان ———

سلام

احتراماً به استحضار عالی می رساند مورث اینجانب آقا/خانم ———– به شماره ملی———– و شماره شناسنامه —– متولد —— مطابق با گواهی فوت تقدیمی در تاریخ ———— به علت ——– دار فانی را وداع گفته و وراث حین الفوت ایشان به ترتیب 1- ———- و 2- ———- و 3- ———- و … (مشخصات تمامی وراث به انضمام قید نسبت مانند همسر، فرزند، پدر، مادر و …) می باشند و مطابق با استشهادیه پیوست متوفی به غیر از ورثه فوق الذکر، ورثه دیگری ندارد لذا تقاضای رسیدگی و صدور گواهی انحصار وراثت از آن مقام محترم مورد استدعاست.